Afganistan İslam Cumhuriyeti (Peştuca: د افغانستان اسلامی جمهوریت), Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.[1]
Kâbil'i kaybettikten sonra bile, Taliban güçleri ülkenin çeşitli bölgelerinin kontrolünü ele geçirdi ve iç savaş devam etti. Bu, Afganistan'ın sorunlu insan hakları ve kadın hakları kayıtlarını, her iki tarafça da sivillerin öldürülmesi, adam kaçırma ve işkence gibi sayısız ihlallerle devam ettirdi. Hükûmetin Amerikan askeri ve ekonomik yardımına büyük ölçüde güvenmesi nedeniyle, bazıları ulusu bir Amerikan bağımlı devleti olarak sınıflandırdı ve Kalıcı Özgürlük Operasyonu'nun tamamlanmasından sonra kırsal kırsalın kontrolünü yavaş yavaş kaybetti.[2]
NATO birliklerinin 2021'de çekilmesinin ardından Taliban, Mayıs 2021'de büyük bir askeri saldırı başlattı ve İslam Emirliği'nin önümüzdeki üç buçuk ay boyunca ülkenin kontrolünü ele geçirmesine izin verdi. Afganistan Silahlı Kuvvetleri hızla dağıldı. Cumhuriyetin kurumları, Taliban kuvvetlerinin Kâbil'e girmesi ve Afganistan cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin Tacikistan veya Özbekistan'a kaçmasıyla 15 Ağustos 2021'de fiilen çöktü.
Cumhuriyet, Afganistan'ın tek meşru hükûmeti olduğunu iddia etmeye devam ediyor. 17 Ağustos 2021'de, Birinci Başkan Yardımcısı Amrullah Saleh (Afganistan Anayasası'nın hükümlerine atıfta bulunarak) Pencşir Vadisi'ndeki Taliban karşıtı direniş üssü operasyonlarından sonra kendisini Afganistan Cumhurbaşkanı ilan etti ve oradan Taliban'a karşı askeri operasyonlara devam etme sözü verdi.[1][3][4]
Afganistan İslam Cumhuriyeti | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2004-2021 | |||||||||||||||
Slogan لا إله إلا الله، محمد رسول الله "lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah" "Allah’tan başka tanrı yoktur, Muhammed Allah’ın elçisidir" (Kelime-i şehâdet) | |||||||||||||||
Millî marş Qal’a-ye Islām, qalb-e Āsiyā قلعه اسلام قلب اسیا ("İslam Kalesi, Asya'nın Kalbi") (2004–2006) Milli Surood سرود ملی ("Ulusal Marş") (2006–2021) | |||||||||||||||
.svg) | |||||||||||||||
| Başkent | Kâbil | ||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | |||||||||||||||
| Demonim | Afgan | ||||||||||||||
| Hükûmet | Üniter başkanlık İslam cumhuriyeti | ||||||||||||||
| Cumhurbaşkanı | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İcra Kurulu başkanı | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Başkan yardımcısı | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tarihî dönem | Terörizmle Savaş | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||
| 2020 | 652.864 km2 | ||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Para birimi | Afgani (AFN · افغانی) | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
.svg)
.svg)
